De projectcoördinator van het Natuurpark Rivierenland vraagt aan de gemeenteraden uit de gebiedscoalitie om de samenwerkingsovereenkomst, waarin ook de structuur van de samenwerking verankerd wordt, goed te keuren.
Op het schepenenoverleg werd de ontwerp-samenwerkingsovereenkomst met de verschillende schepenen uit de gebiedscoalitie besproken. Na een feedbackronde langs de verschillende gemeenten, wordt nu een aangepaste versie voorgelegd. Er wordt beoogd deze samenwerkingsovereenkomst nog in 2023 in de verschillende gemeenten te kunnen ondertekenen.
In de overeenkomst staan ook de financiële bepalingen. 70% van de bijdrage van de gemeenten wordt berekend op basis van het aantal inwoners. De overige 30% wordt berekend aan de hand van het aantal hectare natuurkern gelegen op het grondgebied. Het college van burgemeester en schepenen ging op 08/11/2022 reeds principieel akkoord met deze verdeelsleutel, en met het voorzien van een financiële bijdrage voor het Natuurpark Rivierenland van € 8.603/jaar, voor een periode van 4 jaar.
Als structuur wordt een feitelijke vereniging voorgesteld. Er wordt niet gekozen voor een vzw, intercommunale of iets dergelijks, aangezien dit een bijkomende administratieve last op vlak van statuten, boekhouding, etc. zou betekenen, waarvoor het natuurpark momenteel geen personeel heeft. In deze fase wordt geopteerd om vooral te werken aan effectieve natuurwinsten. De samenwerkingsovereenkomst loopt over een periode van 4 jaar. Na deze 4 jaar kan er bekeken worden welke bijsturing nodig is in de structuur.
Het Decreet over het lokaal bestuur.
De meerderheidsfracties stellen volgend amendement voor:
Dit amendement wordt met 20 stemmen voor (Julie De Clerck, Lode Van Looy, Mieke Van den Brande, Bart Vanmarcke, Yves Goovaerts, Eddy Michiels, Hilde Schueremans, Frans Uytterhoeven, Luc De Weerdt, Guido Vaganée, Barbara Maes, Annick Van den Broeck, Hilde Smets, Daan Versonnen, Geert Teughels, Pascal Vercammen, Karl Theerens, Marcel Claes, Sofie Crauwels, Hilde De Ruysscher) en 1 stem tegen (Rudi Withaegels), goedgekeurd.
De financiële bijdrage die aan de gemeente Bonheiden gevraagd wordt is € 8.603/jaar voor een periode van 4 jaar. Dit budget is voorzien in de meerjarenplanning.
Het visum van de financieel directeur wordt toegekend aan deze verbintenis. Daarmee wordt bevestigd dat er geen enkele aanwijzing is gevonden dat deze uitgave onwettig, onregelmatig of zonder voldoende krediet in het lopende boekjaar of zonder verbintenis mogelijk binnen het meerjarenplan, zou worden aangegaan.
Gunstig visum Visum 2023/0406 van Els Van Bever van 04 december 2023
Geheime stemming over de afvaardiging van het effectief lid van de stuurgroep:
Publieke stemming over het punt:
met 20 stemmen voor (Julie De Clerck, Lode Van Looy, Mieke Van den Brande, Bart Vanmarcke, Yves Goovaerts, Eddy Michiels, Hilde Schueremans, Frans Uytterhoeven, Luc De Weerdt, Guido Vaganée, Barbara Maes, Annick Van den Broeck, Hilde Smets, Daan Versonnen, Geert Teughels, Pascal Vercammen, Karl Theerens, Marcel Claes, Sofie Crauwels, Hilde De Ruysscher) en 1 stem (Rudi Withaegels) tegen, goedgekeurd.
Artikel 1 - Keurt de samenwerkingsovereenkomst met het Natuurpark Rivierenland principieel goed onder opschortende voorwaarden van beantwoording van de vragen en opmerkingen in artikel 2 en 4 van deze beslissing.
Samenwerkingsovereenkomst Natuurpark Rivierenland
Tussen
Gebiedscoalitiepartners Adres Vertegenwoordigd door Functie
Gemeente Bonheiden
Gemeente Boortmeerbeek
Gemeente Duffel
Gemeente Haacht
Gemeente Keerbergen
Gemeente Sint-Katelijne-Waver
Stad Mechelen
En
Natuurpunt Beheer vzw, met zetel te Coxiestraat 11, 2800 Mechelen, vertegenwoordigd door diensthoofd Liesbet Cleynhens,
wordt overeengekomen wat volgt:
Artikel 1. Kader en doel van de samenwerking
1.1. Aanleiding en kader
Tussen Leuven, Brussel en Antwerpen groeit stilaan één grootstedelijk gebied. Maar in de ruime regio rond Mechelen, in het hart van Vlaanderen, kleurt de Vlaamse ruit nog opvallend groen. We vinden hier een machtig rivierlandschap met de getijdenrivieren Dijle, Zenne, Rupel en Nete en met fijnmazige beekvalleien. De groenblauwe aders zijn de belangrijkste dragers van de grote stukken natuur die er te vinden zijn. Het gaat om zeldzame zoetwaterslikken en -schorren, broekgebieden, wetlands, bossen en waardevolle open weidelandschappen. Heel wat zeldzame dieren en planten - zoals de kamsalamander, zomertaling, blauwborst, watersnip, roerdomp, grote modderkruiper, dotterbloemen, slangenwortel en grote pimpernel - vinden in het uitgestrekt gebied hun thuis. Samen met duizenden eenden en massa’s moeras- en graslandplanten. Ook de bever zakte af naar het gebied waar zoveel rivieren samenvloeien. En hij is er al een echte landschapsbouwer geworden. Het is niet verwonderlijk dat de eerste waarnemingen van de otter, na tientallen jaren afwezigheid in Vlaanderen, net hier gebeurden. De otter staat symbool voor de nieuwe natuurkansen die het hele Rivierenland biedt. Het is uitzonderlijk dat ondanks de grote stedelijke druk, middenin het economisch hart van Vlaanderen, nog zo veel (ook grotere) groengebieden bewaard bleven die de verschillende woonkernen omarmen.
Door te kiezen voor Natuurpark Rivierenland als overkoepelende benaming, creëren we een duidelijk project, bestemming én identiteit die bevattelijk is voor projectpartners, bewoners, ondernemers en toeristen. Hiermee krijgt de natuur in het Rivierenland een gezicht en wordt het natuurpark een kapstok om acties op korte en middellange termijn ter bevordering van de natuur aan op te hangen.
1.2. Doelstelling en ambities
Met deze samenwerkingsovereenkomst wordt de verderzetting van de projectcoördinatie van Natuurpark Rivierenland beoogd. Dit project is gericht op de feitelijke realisatie van het masterplan dat in 2023/2024 participatief tot stand zal komen en tot doel heeft de 2200 hectare versnipperde natuurkern uit te breiden naar een meer verbonden natuurkern(en) van op termijn meer dan 10.000 hectare.
Doelstellingen
1 Het beschermen, versterken, verbinden, uitbreiden en beheren van de bestaande (zeer) waardevolle en robuuste natuur om de biodiversiteit te behouden en te vergroten en onderlinge migratie mogelijk te maken. In de kerngebieden streven we de hoogste natuurkwaliteit na.
2 Het toekomstbestendig maken van de regio via natuurgebaseerde oplossingen (‘Nature based solutions’) voor de mitigatie van en adaptatie aan de klimaatverandering: het vastleggen van CO2 in verschillende landschapstypes, het creëren van kansen voor waterbuffering, het tegengaan van droogte en hittestress.
3 Het creëren van een gezonde leefomgeving met plaats voor stilte, beweging, avontuur en ontspanning en het mogelijk maken van authentieke, duurzame natuurervaringen voor de bewoners en bezoekers van de regio. Het creëren van verbindingen tussen de gebieden verbetert de functionele en recreatieve routes voor actieve weggebruikers doorheen de regio. Dit levert extra gezondheidsvoordelen en versterkt de transitie naar een duurzamer mobiliteitsmodel.
Ambities
1 De biodiversiteit in de kerngebieden behouden, versterken en uitbreiden.
2 Verbinden van de natuur in een sterk verstedelijkt gebied
3 Toekomstbestendig maken van de regio
4 Naar een kwaliteitsvolle en evenwichtige beleving van het park
5 Draagvlak creëren via een sterke samenwerking
De gemeenten tekenden reeds eerder een engagementsverklaring. Met deze samenwerkingsovereenkomst worden de afspraken omtrent aansturing, samenwerking, rapportage en financiering van Natuurpark Rivierenland geformaliseerd.
Artikel 2. Organisatie van de samenwerking
Artikel 2.1. Stuurgroep
De stuurgroep wordt twee keer per jaar bijeen geroepen en omvat:
Partners duiden één vertegenwoordiger en een vervanger aan voor de stuurgroep. Voor Natuurpunt is dit op afdelingsniveau. Er wordt voor een vooraf bepaalde termijn een voorzitter gekozen door de leden van de stuurgroep. Leden kunnen hiervoor iemand voordragen. Mogelijk is dit een onafhankelijk persoon.
De stuurgroep bepaalt de beleidslijnen van het masterplan en strategische prioriteiten. De stuurgroep staat in voor de aansturing van het hele project en zet de belangrijkste strategische lijnen uit het masterplan uit op het vlak van inhoudelijke accenten, planning, realisatie en beheer, alsook op financieel en communicatief vlak. De stuurgroep beslist over het formuleren van gezamenlijke adviezen/standpunten, het goedkeuren van subsidieaanvragen, het bewaken en goedkeuren van visies, strategieën en actieplannen (studies, terreinrealisaties…), het goedkeuren van wijzigingen in de projectstructuur en van te betrekken partners.
Bijkomende stuurgroepvergaderingen kunnen steeds ingepland worden op eenvoudige vraag van de leden.
De stuurgroep zal telkens volgens een beurtrol in één van de partnergemeenten worden georganiseerd.
De voorzitter wordt gekozen in de stuurgroep. Het voorzitterschap kan wisselen. De stuurgroep vergadert in consensus. Bij het vastleggen van stuurgroepdata wordt rekening gehouden met de gemeenteraden van de gemeenten uit de gebiedscoalitie.
Artikel 2.2. Parkbureau
Het parkbureau is het dagelijks bestuur van Natuurpark Rivierenland. Het omvat de leden van het coördinatieteam en twee afgevaardigden van Natuurpunt, twee van Agentschap Natuur en Bos en twee politieke vertegenwoordigers voor de steden en gemeenten uit de gebiedscoalitie, wisselend en op uitnodiging aangevuld met experts.
Op basis van de agenda van het parkbureau kunnen bijkomende gemeenten uitgenodigd worden.
Het parkbureau komt één keer per maand samen en bewaakt de uitgangspunten en uitvoering van de ambitienota en het masterplan. Ze waakt over de gecoördineerde uitvoer van het actieprogramma, de werking van en afstemming binnen de projectstructuur, begroting en financiën, netwerk en communicatieacties en bereidt de stuurgroepvergaderingen voor.
De financiële rapportage wordt 3 maandelijks toegelicht in het parkbureau.
Artikel 2.3. Coördinatieteam
Het coördinatieteam bestaat uit de projectcoördinator en medewerkers afgevaardigd door de gebiedscoalitiepartners die hiervoor kiezen. Het coördinatieteam staat in voor de dagdagelijkse werking van Natuurpark Rivierenland. Ze vormt de draaischijf tussen de verschillende overleg- en stuurorganen en zorgt voor de agenda, verslagen, uitvoering en opvolging van de opdrachten en afspraken. Het is de stuwende kracht die ervoor zorgt dat de verschillende overheden en stakeholders de acties uit het masterplan realiseren.
Natuurpunt Beheer vzw neemt voor de projectcoördinator de volledige taak van werkgever op in het kader van deze overeenkomst (personeelsadministratie, verzekeringen, kantoorbenodigdheden, communicatieve ondersteuning…). De projectcoördinator zal echter op regelmatige basis werken op de kantoren van de gebiedscoalitiepartners die medewerkers voor het coördinatieteam afvaardigen om een vlotte terugkoppeling en samenwerking met de desbetreffende ambtenaren te onderhouden.
Artikel 2.4. Kernteams
Vanuit de drie kernteams Dijle, Zenne en Nete/Rupel wordt het actieprogramma ten uitvoering gebracht onder leiding van de projectcoördinator en/of een medewerker uit het coördinatieteam. Deze kernteams kunnen naar werking verder onderverdeeld worden in tandems die over de gemeentegrenzen heen samenwerken rond de gedeelde ambities.
Artikel 2.5. Rapportage
Het coördinatieteam geeft op elke vergadering van het projectbureau en de stuurgroep een overzicht van de ondernomen, geplande acties en de financiële consequenties. Verder zal twee keer per jaar een inhoudelijk en financieel voortgangsrapport en één keer per jaar een begroting worden overgemaakt en worden toegelicht aan het projectbureau en de stuurgroep.
Artikel 3. Onafhankelijkheid van het coördinatieteam
Het coördinatieteam kan (op eigen initiatief) spreken met wie nodig is voor het project. Ondanks dat de coördinator wordt ondergebracht bij Natuurpunt, mogen de belangen van Natuurpunt niet de overhand krijgen in de acties van de projectcoördinator. De doelstellingen, ambities en visies van Natuurpark Rivierenland, zoals bepaald binnen de structuren (stuurgroep en parkbureau), primeren op deze van elke afzonderlijke projectpartner.
Om onafhankelijk te kunnen werken, kan het coördinatieteam standpunten innemen die ingaan tegen de individuele belangen van de projectpartner waarin ze zijn ondergebracht. Indien hierover betwistingen zijn zal het parkbureau dit rechtstreeks met de projectpartner bespreken en tot een oplossing proberen te komen. Anderzijds moeten reeds genomen beslissingen en bevoegdheden van de actoren worden gerespecteerd en kan het coördinatieteam geen schriftelijke of formele standpunten daartegen innemen of inbrengen.
Artikel 4. Communicatie
Het communicatieteam wordt getrokken door de projectcoördinatoren van Natuurpark Rivierenland en strategisch project ORIOM en omvat medewerkers communicatie, beleving en toerisme van de betrokken partners. Het communicatieteam heeft tot doel het park te branden, een gedragen communicatiestrategie uit te werken en uit te voeren en het onthaal te organiseren. Natuurpark Rivierenland heeft de ambitie om middelen te zoeken om professionele communicatiemedewerkers in te schakelen die deel uitmaken van het coördinatieteam.
Gedurende de overeenkomst zal op regelmatige basis gecommuniceerd worden over Natuurpark Rivierenland en de realisaties. Natuurpark Rivierenland engageert zich tot het plaatsen van regelmatige social media-berichten, twee nieuwsbrieven per jaar en de organisatie van minstens twee publieksevenementen per jaar (bijvoorbeeld RUN FOR NATURE, WALK FOR NATURE, …)
De gemeenten, en bij uitbreiding alle partners, hebben het recht om op eigen initiatief te communiceren rond hun deelname aan het project. Zij zullen echter steeds bij de communicatie inhoudelijk terugkoppelen met het coördinatieteam. Op externe communicatiemomenten stelt het coördinatieteam zich voor als projectcoördinator en/of medewerker(s) van Natuurpark Rivierenland en niet als medewerker van Natuurpunt, van de initiatiefnemende gemeenten of van andere partners.
De gemeenten engageren zich om een bijdrage te leveren aan de uitvoering van de communicatie die in kader van dit project uitgewerkt zal worden met het doel de doelgroepen en het grote publiek te informeren en te sensibiliseren. Ze stellen allen hun opgebouwde expertise, kennis en contacten ter beschikking van het project.
Natuurpark Rivierenland hanteert een communicatiehandboek waarin communicatierichtlijnen vervat zitten. Zie bijlage II.
Artikel 5. Vrijwilligerswerking
Het uitbouwen van een eigen vrijwilligerswerking is geen aparte doelstelling van het Natuurpark Rivierenland. Net zoals bij het verwerven van gronden, bouwt het verder op wat er op dit moment al bestaat aan vrijwilligerswerking en streeft het naar een totale som die groter is dan de delen.
De vrijwilligerswerking van Natuurpunt is hiervan het belangrijkste onderdeel: Natuurpunt heeft een decennialange ervaring met bottom-up vrijwilligerswerk en het op die manier creëren van lokale betrokkenheid.
Ook andere vrijwilligersinitiatieven die rond het creëren van natuur of de beleving ervan draaien, komen ten goede van het natuurpark. Denk maar aan de aanplantingsacties van scholen, bedrijven of vrijwilligersorganisaties zoals Klimaan, maar ook aan de inspanningen van gemeenten waarbij inwoners betrokken worden.
Artikel 6. Financiële bepalingen
Artikel 6.1. Bijdragen gemeenten voor loon- en werkingskosten
De gemeentelijke bijdragen worden aangewend voor de loonkost van een projectcoördinator en een algemene werkingskost. De raming hiervoor bedraagt €98.000.
De bijdragen van de gemeenten voor deze loon- en werkingskost van € 98.000 worden aan de hand van een verdeelsleutel berekend. 70% van de bijdrage wordt berekend op basis van het aantal inwoners. De overige 30% wordt berekend aan de hand van het aantal hectaren natuurkern gelegen op het grondgebied. De volledige berekeningstabel wordt als bijlage I gevoegd bij deze overeenkomst. Deze gemeentelijke bijdragen kunnen aangevuld worden met andere financieringskanalen.
De bijdragen van de gemeenten worden boekhoudkundig ingeschreven op de kostenplaats voor de exploitatie (coördinator + werkingskosten), BE56 2930 2120 7588 (Natuurpunt Beheer vzw). Hiervoor wordt kostenplaats I08-01-51 vermeld. De bijdragen worden geïndexeerd. Om de continuïteit te garanderen wordt er een engagement van minstens 4 jaar gevraagd.
Natuurpunt Beheer vzw bezorgt jaarlijks, in de winterperiode van 2023, 2024, 2025 en 2026 een schuldvordering aan de gemeenten.
Voor rapportage wordt verwezen naar artikel 2.4.
Artikel 6.2. Aanwending van het projectbudget en financiële verantwoording
Het projectbudget vermeld onder art 6.1. wordt integraal ingezet voor de personeelsinzet en projectmatige uitgaven van het coördinatieteam met o.a. de projectcoördinator. Dit omvat:
Natuurpunt staat in voor:
Het coördinatieteam en het parkbureau waken over de besteding van de geldelijke middelen en een evenwichtige inhoudelijke verdeling van de werktijd voor de initiatiefnemende gemeenten en staat in voor de terugkoppeling naar de stuurgroep.
Artikel 6.3. Verdeling van inkomsten
Inkomsten van acties van het natuurpark worden, na aftrek van de aan de actie verbonden kosten, gestort op de projectrekeningen van de rechthebbende Natuurpunt-afdelingen van de gebiedscoalitie. De projectrekeningen kunnen alleen aangewend worden voor aankopen ter ontsnippering van de natuur.
De verdeling van deze inkomsten loopt volgens 2 principes:
Ontvangen subsidies en fondsen zijn projectgericht en vallen dus buiten de bovenstaande verdeling.
Artikel 7. Looptijd van de overeenkomst
De looptijd van deze overeenkomst heeft betrekking op de periode van vier jaar, dus van 1 januari 2023 tot en met 31 december 2026.
Artikel 8. Wijzigingen
Wijzigingen van of aanvullingen op de bepalingen van deze overeenkomst worden na wederzijds akkoord tussen partijen van kracht door middel van een door de partijen ondertekend schrijven, dat aan deze overeenkomst wordt gehecht. Indien een bepaling van deze overeenkomst nietig is of al dan niet door een rechterlijke uitspraak wordt vernietigd, zullen de overige bepalingen van deze overeenkomst van kracht blijven. Partijen zullen over deze nietig verklaarde bepalingen overleg plegen teneinde een vervangende regeling te treffen in de geest van deze overeenkomst. De in het hoofd van deze overeenkomst genoemde adressen van partijen gelden als adressen aan welke partijen rechtsgeldig tegenover elkaar kennisgevingen kunnen richten.
Artikel 9. Betwistingen
De partijen gaan de verbintenis aan onderhavige overeenkomst te goeder trouw uit te voeren en in geval van betwisting te zoeken naar een minnelijke schikking. Elke partij is verplicht het coördinatieteam onmiddellijk te informeren over elk feit dat de uitvoering van de overeenkomst in gevaar brengt. In geval een projectpartner na herhaaldelijke aanmaning van het projectbureau of het coördinatieteam bepaalde verplichtingen niet naleeft, kan het projectbureau deze partner zo nodig en na ingebrekestelling, met onmiddellijke ingang uitsluiten van verdere deelname aan het project. De overeenkomst en alle geschillen die hieruit voortvloeien of er verband mee houden zijn onderworpen aan de nationale en regionale regelgeving. Voor alle geschillen en betwistingen betreffende deze overeenkomst die niet in der minne kunnen geregeld worden zijn de rechtbanken van Antwerpen bevoegd.
Opgesteld te Mechelen in 3 exemplaren op XX/XX/XXXX
Voor de projectcoördinator
Voor de gemeenten
Voor Natuurpunt Beheer vzw
Bijlage I: Verdeelsleutel bijdragen gemeenten (zie tabel in bijlage)
Bijlage II: Communicatierichtlijnen
Communicatie onder de vlag van natuurpark Rivierenland kan alleen maar als deze handelt over onderstaande ambities.
Ambitie 1 - De biodiversiteit in de kerngebieden behouden, versterken en uitbreiden
Ambitie 2 - Verbinden van natuur in een sterk verstedelijkt gebied
Ambitie 3 - Toekomstbestendig maken van de regio
Ambitie 4 - Naar een kwaliteitsvolle en evenwichtige beleving van het natuurpark
Ambitie 5 - Draagvlak creëren via een sterke samenwerking
Artikel 2 - Geeft de volgende opmerkingen mee en vraagt aan de gebiedscoalitiepartners om deze op te nemen in een addendum bij de overeenkomst:
Artikel 2bis - Na beantwoording van de vragen, dient de samenwerkingsovereenkomst terug geagendeerd te worden op de gemeenteraad.
Artikel 3 - Vaardigt voor de stuurgroep Mieke Van den Brande af als effectief lid, en Cynthia Berardocco als plaatsvervanger.
Artikel 4 – Staat erop dat er in de stuurgroep ook steeds een ambtelijke vertegenwoordiging van de gemeente aanwezig kan zijn.