Notulen  Gemeenteraadscommissie Ruimtelijke Ordening

Toelichting

Bonheiden centrum vormt de belangrijkste woonkern binnen de gemeente Bonheiden. Er wordt gestreefd naar een kwaliteitsvolle opwaardering van de dorpskern en de bescherming van het aanbod aan voorzieningen en kleinhandel. Kleinschaligheid en lokale binding zijn hierbij sleutelbegrippen. Het RUP is een uitwerking van het gemeentelijk ruimtelijk beleid, zoals het werd uitgeschreven in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan van 2006. In het structuurplan is een visie op de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente opgenomen.

Na vaststelling van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan werd in 2009 een beeldkwaliteitsplan voor Bonheiden centrum opgesteld. Hoewel dit plan geen formeel statuut heeft, geeft het wel de gemeentelijke visie op de dorpskern weer en wordt het gebruikt als toetsingsinstrument bij vergunningsaanvragen. Om de dorpskern kwaliteitsvol en met respect voor de identiteit te kunnen ontwikkelen, worden in voorliggend RUP de belangrijkste krachtlijnen van het beeldkwaliteitsplan juridisch vertaald. Daarnaast werd ook een masterplan Bonheiden centrum opgemaakt. De herwerkte versie van het masterplan Bonheiden centrum werd goedgekeurd door de gemeenteraad d.d. 26/08/2020. 

Het RUP nr. 2 ‘Bonheiden centrum’ bestaat uit een toelichtingsnota met een register planschade/planbaten/gebruikerscompensatie en bijhorende kaarten, een plan feitelijke en juridische toestand, een grafisch plan, stedenbouwkundige voorschriften. Daarnaast is ook een niet-technische samenvatting gemaakt en werden de scopingsnota (met kaartenbundel) en procesnota toegevoegd.

Een grafisch plan is een plan waarbij zones worden aangeduid, gekoppeld aan toegestane bestemmingen binnen die zone. De bestemmingen opgelegd op het grafisch plan kunnen enerzijds de huidige bestemmingen van het BPA herbevestigen, anderzijds kunnen de bestemmingen volgens het gewestplan Mechelen wijzigen.

Met dit RUP 'Bonheiden centrum' wordt enerzijds het BPA 'De Krekel' dat een uitspraak doet over de site van de bibliotheek, cultureel centrum en gemeentehuis, volledig opgeheven. Anderzijds krijgt een perceel aan de Poverstraat de bestemming 'wonen', terwijl dit perceel momenteel binnen “artikel 6 - overdruk niet kwetsbaar gebied” volgens het RUP 'Zonevreemde woningen' gelegen is. 
Daarnaast worden alle bestaande, vergunde verkavelingen voor percelen die gelegen zijn binnen het plangebied van het RUP en die goedgekeurd zijn vóór 01/09/2009 (meer dan 15 jaar oud) opgeheven met het oog op het vereenvoudigen van de geldende voorschriften in het plangebied.
Tot slot wordt ook één recenter vergunde verkaveling in de Populierenlaan opgeheven om een beoogde trage verbinding naar de Schoolstraat te kunnen realiseren.

De toelichtingsnota is een verdere uitwerking van de goedgekeurde scopingnota van 21/11/2018, waarbij het ontwerpend onderzoek wordt toegelicht en verduidelijkt. Dit ontwerpend onderzoek vormt de basis voor het grafisch plan en de stedenbouwkundige voorschriften.

De stedenbouwkundige voorschriften vormen samen met het grafisch plan de verordende richtlijnen voor toekomstige ontwikkelingen. Het grafisch plan legt zoals besproken zones vast met toekomstige bestemmingen. De stedenbouwkundige voorschriften zijn tekstuele beschrijvingen van wat mogelijk is binnen de afgebakende bestemmingszones naar inrichting, organisatie, activiteiten, ... Zo worden er algemene voorschriften opgenomen i.h.k.v. openbaar nut, hernieuwbare energie, materiaalgebruik, waterhuishouding, biodiversiteit, parkeren en dergelijke. Deze algemene voorschriften gelden voor alle bestemmingszones. Daarnaast krijgt elke bestemmingszone specifieke stedenbouwkundige voorschriften, waarbij de bestemmingen verder gedetailleerd worden en de inrichtingen bepaald worden. Door de stedenbouwkundige voorschriften krijgt elk perceel binnen het plangebied een duidelijk kader naar toekomstmogelijkheden. Veel van de stedenbouwkundige voorschriften zijn gebaseerd op huidige, geldende voorschriften, uiteraard aangepast aan de hedendaagse normen en doelstellingen.

In het RUP worden bepaalde gebouwen aangeduid als ‘cultuurhistorisch waardevol pand/object' op basis van de actualisatie van de inventaris 'bouwkundig erfgoed'. Een aantal panden zijn niet opgenomen in de inventaris bouwkundig erfgoed maar beschikken over kenmerken die bijdragen aan het authentieke beeld van het dorp.

Op 25/09/2024 werd het ontwerp-RUP voorlopig vastgesteld door de gemeenteraad. Het openbaar onderzoek werd gehouden zoals voorgeschreven, met aanplakking en bekendmaking via de vereiste kanalen, het openbaar onderzoek liep van 05/11/2024 tot en met 03/01/2025. Op 21/11/2024 werd een infomoment voor de burgers georganiseerd op het gemeentehuis. 

Tijdens het openbaar onderzoek werden 4 adviezen uitgebracht en 104 bezwaarschriften overgemaakt aan de GECORO. 

Na behandeling van alle adviezen en bezwaren werd door de GECORO op 02/04/2025 een advies uitgebracht met betrekking tot aanpassingen aan het ontwerp-RUP nr. 2 'Bonheiden centrum'. Gezien de grote hoeveelheid bezwaren, deze op vraag van de indieners niet niet-geanonimiseerd mogen vrijgegeven worden, werd er een overzicht opgemaakt en elk bezwaarschrift samengevat in het advies van de GECORO, waarna er een reactie alsook een advies geformuleerd werd door de GECORO. De individuele bezwaarschriften worden niet toegevoegd aan dit besluit, het overzicht met advies wel. 

Het advies van de GECORO wordt vanuit zijn expertise grotendeels aangenomen door de gemeenteraad, met uitzondering van het hieronder vermeld punt:

De GECORO adviseert om punt 4.3.5 uit de toelichtingsnota aan te passen en volgt daarbij het bezwaar waarin gesteld wordt dat de omzetting van het woonuitbreidingsgebied 'Vennebosche' naar bosgebied niet als compensatie mag dienen voor het aansnijden van het woonuitbreidingsgebied 'Grote Heide'. Dit punt uit het advies wordt niet gevolgd, de reden hiervoor is het volgende:

Volgens artikel 5.6.6 §1 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) wordt gesteld:

"Wanneer een ruimtelijk uitvoeringsplan een bestemmingswijziging van een woonuitbreidingsgebied naar een andere bestemming bepaalt, kan dit ingezet worden als compensatie indien binnen hetzelfde plan of een ander ruimtelijk uitvoeringsplan van dezelfde overheid woonuitbreidingsgebied aangesneden wordt."

Het bezwaar dat stelt dat de omzetting van het woonuitbreidingsgebied 'Vennebosche' naar bosgebied niet kan dienen als compensatie voor het aansnijden van woonuitbreidingsgebied 'Grote Heide' is derhalve incorrect. Conform de bepalingen van artikel 5.6.6 §1 van de VCRO is het wettelijk mogelijk en zelfs voorzien om de bestemmingswijziging van het woonuitbreidingsgebied 'Vennebosche' als compensatiebuffer te gebruiken voor het aansnijden van het woonuitbreidingsgebied 'Grote Heide', zoals reeds opgenomen in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan.

De toelichtingsnota zal naar aanleiding van het advies van de GECORO verder verduidelijkt worden, zij het niet in die mate dat het woonuitbreidingsgebied 'Vennebosche' uitgesloten wordt als compensatiebuffer voor het aansnijden van 'Grote Heide'.

Het advies en de bezwarenbehandeling van de GECORO wordt voor alle punten integraal gevolgd op één na, zoals hierboven beargumenteerd. De nodige aanpassingen aan het RUP worden uitgevoerd conform het advies. Het verslag en advies van de GECORO worden integraal toegevoegd aan dit besluit. 

Waterparagraaf:

• De watertoets is een instrument waarmee de overheid die beslist over een vergunning, een plan of een programma, inschat welke de impact ervan is op het watersysteem. Het resultaat van de watertoets wordt als een waterparagraaf opgenomen in de vergunning of in de goedkeuring van het plan of het programma. De watertoets gaat na of er sprake kan zijn van schadelijke effecten als gevolg van een verandering van de waterkwaliteit of -kwantiteit. Schadelijke effecten moeten zoveel mogelijk worden vermeden en beperkt en, indien dit niet mogelijk is, worden hersteld of, in gevallen van de vermindering van de infiltratie van hemelwater of vermindering van ruimte voor het watersysteem, gecompenseerd.
• Het plangebied ligt tussen twee beekvalleien. In het noorden stroomt de Bruinbeek; in het zuiden takt de Molenbeek aan op de Vrouwvliet. Rondom beide beken liggen pluviale en fluviale overstromingsgevoelige gebieden. Deze gebieden vallen echter op enkele percelen na buiten de contouren van het RUP. De niet-geklasseerde waterloop binnen het plangebied, ten oosten van het dorp, ligt niet in pluviaal overstromingsgevoelig gebied. De overstromingsgevoelige zone aan de Tinellaan bevindt zich hoofdzakelijk in de onbebouwbare tuinen. Het ene perceel met op termijn grote kans op wateroverlast aan Poverstraat wordt daar door de brede overdruk ‘vrije zijtuinstrook’ structureel tegen beschermd.
• In de stedenbouwkundige voorschriften van het RUP zijn diverse bepalingen opgenomen die ervoor zorgen dat (delen van) percelen onbebouwd blijven en verplicht ingericht worden als groene ruimte, zodat hemelwater maximaal ter plaatse kan infiltreren. Ook legt het RUP voor de gracht, die doorheen de groene ruimte ‘Vennebosschen’ en pluviaal overstromingsgebied loopt en die noordwaarts afwatert naar de Bruinbeek en haar omgeving, een bufferfunctie op voor de stroomopwaarts gelegen woonzones.
• Het volledig plangebied is matig gevoelig voor grondwaterstroming. Het voorliggend RUP bevat een grotendeels bebouwde dorpskern en houdt geen grote uitbreiding van bebouwing in. Het is daarom onwaarschijnlijk dat in het RUP grote constructies van meer dan 5 m diep en meer dan 100 m lang, die een effect kunnen hebben op de grondwaterstroming, zullen gerealiseerd worden.
• Het grootste deel van het plangebied is infiltratiegevoelig, wat betekent dat het water van nature goed in de bodem kan infiltreren. Enkel het woonuitbreidingsgebied Vennebosschen is niet infiltratiegevoelig, samen met twee kleine delen aan de randen van het plangebied aan Poverstraat en Grote Heide. In het RUP worden acties voorgesteld om verdichting van het grondoppervlak te beperken. Ook wordt voorgesteld open of halfopen bebouwing te bestendigen. Het woonuitbreidingsgebied Vennebosschen wordt bevestigd als open ruimte. Het beperken van de verdichting en het behoud van Vennebosschen komen niet enkel de luchtigheid en de belevingswaarde van het dorp ten goede: het zijn ook goede maatregelen om de verharding op infiltratiegevoelige bodems te beperken. Tevens bevatten de stedenbouwkundige voorschriften van het RUP bepalingen die de verhardingsmogelijkheden beperken.
• Enkel ter hoogte van kleine hoogteverschillen aan Poverstraat (zoals tussen het origineel wegtracé conform de atlas van buurtwegen en de latere rechttrekking) komen beperkte erosiegevoelige plekken voor. Omdat het bovendien om een niet-infiltratiegevoelige bodem gaat en het water dus niet van nature infiltreert, is deze beperkte erosiegevoeligheid een mogelijk aandachtspunt bij het toevoegen van bebouwing en beplanting op deze plek. De stedenbouwkundige voorschriften houden hier voldoende rekening mee. 
• Toekomstige projecten dienen uiteraard te voldoen aan de geldende regelgeving, zoals o.a. de gewestelijke verordening met betrekking tot hergebruik, infiltratie, bufferen en vertraagde afvoer van hemelwater.
• Er wordt van uitgegaan dat de toegestane werken zullen uitgevoerd worden met respect voor de vigerende wetgeving. Daarmee rekening houdend worden de effecten op het watersysteem als niet significant beschouwd. 

Op te heffen voorschriften van BPA, RUP of verkaveling. Na de inwerkingtreding van het RUP worden de voorschriften van volgende bijzondere plannen van aanleg, ruimtelijke uitvoeringsplannen of verkavelingen voor de percelen die binnen de begrenzing van dit ruimtelijke uitvoeringsplan liggen, opgeheven:

• Bijzondere plannen van aanleg:
• BPA ‘De Krekel’, goedgekeurd op 31/05/2002, wordt volledig opgeheven
• Ruimtelijke uitvoeringsplannen:
• RUP nr. 1 ‘Zonevreemde woningen’, goedgekeurd op 27/05/2015, artikel 6 ‘overdruk niet kwetsbaar gebied’, voor wat betreft het gedeelte gelegen binnen het plangebied van het RUP Bonheiden centrum
• Verkavelingen ouder dan 15 jaar:
• Poverstraat, sectie D nrs. 76/d/deel, 76/e, 77/e, 76/f, 76/g, 77/f - V/1993/0459 d.d. 13/05/1994;
• Sint-Pauluspad, sectie B nrs. 394/w, x, 396/a, b, e, h, g - V/1991/0423 d.d. 27/02/1992;
• Zellaerdreef, sectie B nr. 394/t - V/1986/0299 d.d. 29/09/1988;
• Kardinaal Cardijnlaan, sectie B nrs. 394/k, m, n, p - V/1986/0279 d.d. 24/07/1986;
• Kardinaal Cardijnlaan, sectie B nrs. 400/t, 401/d en 401/c wat betreft de delen binnen de contour van dit RUP - V/1985/0264 d.d. 22/08/1985 en VW/2012/0876 d.d. 25/07/2012;
• Zellaerstraat, sectie B nrs. 388/a3, k3, l3, c3 - V/1967/0029 d.d. 04/04/1968;
• Zellaerstraat, sectie B nrs. 382/z2, y2, l3, d3, g3 - V/1963/9620 d.d. 20/09/1963;
• Waversesteenweg, sectie B nrs. 322/e, g, h - V/1973/0091 d.d. 15/03/1973;
• Waversesteenweg, Pastorijstraat, sectie B nr. 323/p - V/1977/0140 d.d. 21/03/1978;
• Pastorijstraat, sectie B nrs. 319/a, b, e, Waversesteenweg 321/e, f, g, c, 320/b, c, d - V/1968/0032 d.d. 28/08/1968;
• Grote Doelstraat, sectie B nrs. 315/r, w, a2, e2, f2 - V/2006/0750 d.d. 14/11/2006 en VW/2008/0806 en VW/2008/0811 en VW/2008/0814 d.d. 04/03/2009;
• Grote Doelstraat, sectie B nrs. 312/f2, g2 - V/1985/0281 d.d. 23/01/1986;
• Grote Doelstraat, sectie B nrs. 312/h2, k2 - V/1985/0267 d.d. 14/11/1985;
• Grote Doelstraat, sectie B nrs. 309/h, k, l, m, n, p en 313/h, r, s, t, v, w - V/1963/9600 d.d. 25/07/1963;
• Berentrodedreef, sectie B nrs. 297/n, v, d, c - V/1967/0030 d.d. 17/04/1968 en VW/1996/0536 d.d. 24/10/1996;
• Pastorijstraat, sectie B nrs. 327/k, 327/l, 297/s - V/1988/00337 d.d. 15/09/1988;
• Berentrodedreef, sectie B nrs. 349/f3, e3, g3, h3 - V/1988/0339 d.d. 15/09/1988 en VW/1989/0378 d.d. 12/04/1990 en VW/1996/0547 d.d. 09/01/1997;
• Edgar Tinellaan, sectie B nr. 335/c - V/1985/0260 d.d. 12/09/1985;
• Hoek Kerkplein-Berentrodedreef, sectie B nr. 346/w - V/1971/0080 d.d. 16/03/1972 en VW2007/0780 d.d. 14/08/2007;
• Grote Heidestraat, sectie B nrs. 294/b, c, e, wat betreft de drie loten aan de straatzijde (huisnummers 11-13 en 15)- V/1962/9628 d.d. 27/12/1962;
• Schoolstraat, sectie C nrs. 448/e, h, k, 449/e, k - V/1979/0185 d.d. 08/01/1980;
• Schoolstraat, sectie C nrs. 432/g, 433/k, 434/v, n, l, m, r, 435/h, k, l, n - V/1971/7776 d.d. 06/01/1972;
• Schoolstraat, sectie C nrs. 474/w3,x3,y3 - V/1962/9627 d.d. 22/11/1962;
• Korte Schommenstraat, sectie C nrs. 470/a5, c5, e5, g5 - V/2006/0767 d.d. 20/06/2007;
• Korte Hondshoekstraat, Muizensteenweg, Populierenlaan, sectie C nrs. 475/e2, f2, k2 - V/1991/0415 d.d. 27/12/1991;
• Korte Hondshoekstraat, sectie C nr. 475/m2, Populierenlaan, sectie C nr. 475/n2 - V/2008/0807 d.d. 21/01/2009;
• Populierenlaan, sectie C nrs. 474/l4, 475/h2 - V/1995/0520 d.d. 23/05/1996 en VW/1996/0533 d.d. 19/12/1996;
• Muizensteenweg, sectie D nrs. 143/w3, n3, m3, l3, k3 - V/1978/0156 d.d. 06/02/1979;
• Muizensteenweg, sectie D nrs. 143/e4, l4 - V/1992/0446 d.d. 25/03/1993;
• Kerkveldenweg, sectie B nrs. 379/p5, r5, s5, t5, v5, w5, 381/n, p, r, s - V/2001/0643 d.d. 28/11/2001 en VW/2009/0829 d.d. 20/01/2010.
• Verkavelingen minder dan 15 jaar oud:
• Populierenlaan, sectie C, nr. 476/e5 en f5 - V/2014/0942 d.d. 5/03/2015.

Conform artikel 2.2.21 §6 VCRO dient de gemeenteraad binnen de 180 dagen na het einde van het openbaar onderzoek het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan nr. 2 'Bonheiden centrum' definitief vast te stellen.

“Art. 2.2.21 (29/06/2029-30/12/2024)

[...]

§ 6. [...]. Bij de definitieve vaststelling van het plan kunnen ten opzichte van het voorlopig vastgestelde plan alleen wijzigingen worden aangebracht die gebaseerd zijn op of voortvloeien uit de tijdens het openbaar onderzoek geformuleerde bezwaren en opmerkingen, of uit de adviezen, uitgebracht door de aangewezen diensten en overheden, of uit het advies van de gemeentelijke commissie voor ruimtelijke ordening.

De definitieve vaststelling van het plan kan echter geen betrekking hebben op delen van het grondgebied die niet opgenomen zijn in het voorlopig vastgestelde plan.

Op gemotiveerd verzoek van het college van burgemeester en schepenen beslist de gemeenteraad over een verlenging met zestig dagen van de termijn waarin het plan moet worden vastgesteld.

§ 7. Als het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan niet definitief wordt vastgesteld binnen de termijn, vermeld in paragraaf 6, eerste lid, vervalt het ontwerp van gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan.

§ 8. De gemeenteraad kan, met het oog op het herstel van een onregelmatigheid, het besluit houdende definitieve vaststelling van het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan geheel of gedeeltelijk intrekken en hernemen, waarbij het wettigheidsgebrek wordt rechtgezet. De bepalingen van paragraaf 6 zijn onverminderd van toepassing, met uitzondering van de vervaltermijn van honderdtachtig dagen.”

Na de definitieve vaststelling door de gemeenteraad wordt het gemeenteraadsbesluit, het RUP en het volledige advies van de GECORO bezorgd aan de deputatie van de provincie Antwerpen en aan het Departement, die over een termijn van vijfenveertig dagen beschikken om het besluit van de gemeenteraad te schorsen en/of vernietigen, conform de bepalingen in artikel 2.2.22 en 2.2.23 VCRO.

“Artikel 2.2.22. (20/07/2024- ...)

Het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan wordt samen met het besluit van de gemeenteraad en het volledige advies van de gemeentelijke commissie voor ruimtelijke ordening onmiddellijk na de definitieve vaststelling met een beveiligde zending bezorgd aan de deputatie van de provincie waarin de gemeente ligt, en aan het departement, via een afzonderlijke actie in het digitaal platform, vermeld in artikel 2.2.1, §2.

Artikel 2.2.23. (20/07/2024- ...)

§ 1. De Vlaamse Regering en de deputatie beschikken over een termijn van vijfenveertig dagen die ingaat op de dag na de betekening, vermeld in artikel 2.2.22 of in paragraaf 3, tweede lid, om de uitvoering van het besluit van de gemeenteraad tot definitieve vaststelling van het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan te schorsen. Een schorsing kan niet gedeeltelijk zijn. De Vlaamse Regering kan binnen de voormelde termijn een definitief vastgesteld gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan ook geheel of gedeeltelijk vernietigen. Een afschrift van het schorsings- of vernietigingsbesluit wordt binnen een ordetermijn van tien dagen met een beveiligde zending bezorgd aan het college van burgemeester en schepenen. Binnen de ordetermijn, vermeld in het eerste lid, bezorgt de Vlaamse Regering een afschrift van het schorsings- of vernietigingsbesluit aan de deputatie. Als de deputatie een schorsingsbesluit neemt, bezorgt ze daarvan binnen de voormelde ordetermijn een afschrift aan het departement.

[…]”

Wordt het besluit van de gemeenteraad tot definitieve vaststelling niet (tijdig) geschorst of vernietigd, dan wordt het binnen de 60 dagen na de definitieve vaststelling bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad en op de website. Het RUP treedt in werking 14 dagen na de bekendmaking van de gemeenteraadbeslissing in het Belgisch Staatsblad.

Artikel 2.2.24. (20/07/2024- ...)

Als het besluit van de gemeenteraad tot definitieve vaststelling van het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan niet tijdig is geschorst of vernietigd, wordt de gemeenteraadsbeslissing houdende definitieve vaststelling van het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan binnen negentig dagen na de definitieve vaststelling bij uittreksel bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad en wordt ze binnen dezelfde termijn volledig bekendgemaakt op de website, vermeld in het Belgisch Staatsblad.

Artikel 2.2.25. (30/12/2017- ...)

Het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan treedt in werking veertien dagen na de bekendmaking van de gemeenteraadsbeslissing houdende definitieve vaststelling van het plan bij uittreksel in het Belgisch Staatsblad.

Het college van burgemeester en schepenen stuurt een afschrift van het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan en van het vaststellingsbesluit naar het agentschap van het beleidsdomein Omgeving dat belast is met de uitvoering van het beleid inzake onroerend erfgoed, voor zover in het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan een erfgoedlandschap afgebakend of gewijzigd wordt.

Het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan, het advies van de gemeentelijke commissie voor ruimtelijke ordening en het vaststellingsbesluit kunnen worden ingezien in de gemeente.”